Đối với trẻ sơ sinh, việc vài ngày hoặc thậm chí hơn một tuần mà không đi tiêu là chuyện bình thường. Tuy nhiên, đôi khi em bé có thể bị táo bón và cần được giúp đỡ một chút. Nếu em bé bị táo bón, bác sĩ nhi khoa có thể khuyên bạn nên sử dụng các biện pháp khắc phục tại nhà như một phương pháp điều trị đầu tiên cho bé bị táo bón.
7 biện pháp khắc phục tại nhà
Các biện pháp khắc phục tại nhà cho chứng táo bón ở trẻ sơ sinh bao gồm:
Bài tập
Di chuyển chân của em bé có thể giúp giảm táo bón. Đối với người lớn, tập thể dục và vận động có xu hướng kích thích ruột. Tuy nhiên, vì trẻ có thể chưa biết đi hoặc thậm chí chưa biết bò, nên cha mẹ hoặc người chăm sóc có thể muốn giúp trẻ tập thể dục để giảm táo bón. Cha mẹ hoặc người chăm sóc có thể nhẹ nhàng di chuyển chân của trẻ khi trẻ đang nằm ngửa để bắt chước chuyển động của việc đi xe đạp. Làm điều này có thể giúp ruột hoạt động và giảm táo bón.
Tắm nước ấm
Tắm nước ấm cho trẻ có thể làm giãn cơ bụng và giúp trẻ hết căng thẳng. Nó cũng có thể làm giảm một số khó chịu liên quan đến táo bón.
Thay đổi chế độ ăn uống
Một số thay đổi trong chế độ ăn uống có thể giúp giảm táo bón, nhưng những thay đổi này sẽ khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và chế độ ăn uống của em bé. Trong khi nuôi con bằng sữa mẹ, một phụ nữ có thể loại bỏ một số loại thực phẩm, chẳng hạn như sữa, khỏi chế độ ăn của mình. Có thể mất một số lần thử và sai để xác định những thay đổi trong chế độ ăn uống có ích và rất có thể những thay đổi trong chế độ ăn sẽ không ảnh hưởng đến tình trạng táo bón của trẻ.
Đối với trẻ bú sữa công thức, cha mẹ hoặc người chăm sóc có thể muốn thử một loại sữa công thức khác. Tốt nhất là không nên chuyển sang một loại sữa công thức nhẹ nhàng hoặc không có sữa mà không hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa trước. Nếu một thay đổi không tạo ra sự khác biệt, việc tiếp tục thử các công thức khác không có tác dụng. Nếu trẻ sơ sinh đã bắt đầu ăn dặm, cha mẹ hoặc người chăm sóc nên bắt đầu cho trẻ làm quen với các loại thức ăn giàu chất xơ. Nhiều loại trái cây và rau quả có thể giúp kích thích ruột vì hàm lượng chất xơ cao hơn. Những lựa chọn thực phẩm tốt cho trẻ bị táo bón bao gồm:
- Táo
- Nông cải xanh
- Ngũ cốc nguyên hạt, chẳng hạn như bột yến mạch hoặc bánh mì hoặc mì ống làm từ ngũ cốc nguyên hạt
- Trái đào
- Lê
- Mận.
Uống đủ nước
Trẻ sơ sinh thường không cần uống thêm nước vì chúng được cung cấp nước từ sữa mẹ hoặc sữa công thức. Tuy nhiên, trẻ bị táo bón có thể được bổ sung một lượng nhỏ nước. Các bác sĩ nhi khoa đôi khi khuyên bạn nên bổ sung một lượng nhỏ nước hoặc thỉnh thoảng là nước hoa quả vào chế độ ăn của trẻ khi trẻ được hơn 2-4 tháng tuổi và bị táo bón.
Xoa bóp
Có một số cách xoa bóp dạ dày của trẻ để giảm táo bón. Bao gồm các:
- Dùng đầu ngón tay tạo chuyển động tròn trên bụng theo chiều kim đồng hồ.
- Đi bộ các ngón tay xung quanh rốn của trẻ theo chiều kim đồng hồ.
- Giữ đầu gối và bàn chân của em bé lại gần nhau và nhẹ nhàng đẩy bàn chân về phía bụng.
- Dùng rìa ngón tay vuốt ve từ khung xương sườn xuống qua rốn.
Nước hoa quả
Một lượng nhỏ nước ép táo nguyên chất có thể giúp làm mềm phân. Sau khi trẻ được 2-4 tháng tuổi, trẻ có thể uống một lượng nhỏ nước trái cây, chẳng hạn như nước ép mận hoặc nước táo. Nước ép này có thể giúp điều trị táo bón. Các chuyên gia có thể khuyên bạn nên bắt đầu với khoảng 80-120 ml nước ép trái cây. Đường trong nước trái cây rất khó tiêu hóa. Kết quả là, nhiều chất lỏng hơn đi vào ruột, giúp làm mềm và phân hủy phân. Tuy nhiên, cha mẹ hoặc người chăm sóc không nên cho trẻ uống nước trái cây lần đầu tiên mà không hỏi ý kiến bác sĩ nhi khoa.
Đo nhiệt độ trực tràng
Khi trẻ bị táo bón, việc đo nhiệt độ trực tràng của trẻ bằng nhiệt kế sạch, được bôi trơn có thể giúp trẻ đi tiêu. Điều quan trọng là không nên sử dụng phương pháp này thường xuyên, vì nó có thể làm cho tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn. Em bé có thể bắt đầu không muốn đi tiêu nếu không có sự trợ giúp, hoặc có thể bắt đầu kết hợp việc đi tiêu với cảm giác khó chịu, dẫn đến quấy khóc hoặc quấy khóc nhiều hơn trong quá trình này. Nếu bạn cảm thấy rằng thường xuyên phải sử dụng phương pháp này để giúp em bé đi tiêu nên nói chuyện với bác sĩ của em bé.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị táo bón
Vì trẻ sơ sinh có thể đi ngoài trong thời gian dài mà không đi tiêu nên khó có thể biết được trẻ có bị táo bón hay không. Các dấu hiệu cho thấy trẻ bị táo bón bao gồm:
- Đi tiêu không thường xuyên, phân không mềm, đặc
- Phân đặc như đất sét
- Viên phân cứng
- Căng thẳng kéo dài hoặc khóc trong khi cố gắng đi tiêu
- Vệt máu đỏ trong phân
- Chán ăn
- Bụng cứng.
Dấu hiệu táo bón ở trẻ sơ sinh khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và chế độ ăn uống của trẻ. Phân của trẻ chưa ăn dặm phải rất mềm, gần giống như độ sệt của bơ đậu phộng hoặc thậm chí lỏng hơn. Phân trẻ cứng trước khi chưa bắt đầu ăn dặm là dấu hiệu rõ ràng nhất của chứng táo bón ở trẻ sơ sinh.
Lúc đầu, trẻ sơ sinh bú sữa mẹ có thể đi ngoài phân thường vì sữa mẹ rất dễ tiêu hóa. Tuy nhiên, khi em bé được 3 đến 6 tuần tuổi, bé có thể chỉ đi tiêu phân mềm, to một lần một tuần và đôi khi ít hơn.
Trẻ bú sữa công thức có xu hướng đi phân thường xuyên hơn trẻ bú sữa mẹ. Hầu hết trẻ bú sữa công thức sẽ đi tiêu ít nhất một lần một ngày hoặc cách ngày. Tuy nhiên, một số trẻ bú sữa công thức có thể đi tiêu lâu hơn giữa các lần đi tiêu mà không bị táo bón.
Khi cha mẹ bắt đầu cho trẻ ăn dặm, trẻ có thể bị táo bón nhiều hơn. Em bé cũng có thể dễ bị táo bón hơn nếu cha mẹ hoặc người chăm sóc đưa sữa bò (không phải sữa công thức) vào chế độ ăn.
Khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Nên gọi bác sĩ nhi khoa nếu trẻ chưa đi tiêu phân sau một hoặc hai ngày và có các dấu hiệu khác, chẳng hạn như:
- Máu trong phân
- Em bé có vẻ cáu kỉnh
- Em bé xuất hiện đau bụng
- tình trạng táo bón của em bé không được cải thiện sau khi thực hiện các bước điều trị.
Điều trị thường bắt đầu bằng các biện pháp khắc phục tại nhà. Nếu các biện pháp khắc phục tại nhà không hiệu quả, bác sĩ có thể khám cho em bé và trong một số trường hợp hiếm hoi, sẽ kê đơn thuốc, chẳng hạn như:
- Thuốc nhuận tràng
- Thuốc xổ
- Thuốc đạn.
Cha mẹ không bao giờ nên cho trẻ sơ sinh dùng những loại thuốc này trừ khi bác sĩ kê đơn.
Hãy đến với Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM để được chuyên gia tư vấn chế độ ăn khoa học và sinh hoạt hợp lý để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh bạn nhé! Mọi thông tin xin liên hệ Hotline: 0935.18.3939 hoặc Fanpage Phòng khám Chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM.
Hồng Ngọc
Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Theo Healthline